Tiếng Trung Bắc Kinh

Phát âm tiếng Trung thế nào cho chuẩn giọng Bắc Kinh?

Đối với những người mới nhập môn tiếng Trung thì có một vấn đề luôn khiến cho các bạn băn khoăn đó là làm thế nào để học cách phát âm tiếng Trung được chuẩn nhất? Liệu rằng mình đã và đang phát âm tiếng Trung chuẩn chưa? Như chúng ta đã biết thì tiếng Trung sử dụng chữ viết tượng hình nhưng lại dùng phiên âm chữ latinh để đọc, do đó muốn phát âm chuẩn cũng không quá khó. Tuy nhiên nói dễ cũng không hẳn vì nếu bạn muốn nghe nói chuẩn được như người bản xứ thì bắt buộc bạn phải tuân theo các quy tắc của bảng phiên âm, thanh điệu, quy tắc biến âm,… Vậy thì học phát âm tiếng Trung như thế nào? Hay cùng Hicado tìm hiểu và học ngay dưới bài viết này để có thể có được một cách phát âm chuẩn với giọng điệu hay hơn nhé!

Tại sao nên học cách phát âm tiếng Trung chuẩn?

Đặc điểm vùng miền đối với việc phát âm tiếng Trung

Mỗi quốc gia đều có những đặc tính vùng miền và tính dân tộc riêng, và điều này cũng không ngoại lệ với Trung Quốc. Là một đất nước có diện tích lớn thứ ba thế giới với tổng dân số đứng đầu thì điều này càng được biểu hiện rõ nét. Cụ thể mỗi vùng miền của đất nước này sẽ có những điểm khác biệt trong cách sống, sinh hoạt và giọng nói. Và cũng giống như nhiều quốc gia trên thế giới, Trung Quốc cũng có một giọng phổ thông chuẩn riêng, và giọng thủ đô Bắc Kinh chính là thước đo cho điều này. Chính vì thế mà tiếng Trung phổ thông còn được gọi với cái tên khác là tiếng Bắc Kinh. Đây là ngôn ngữ chính thức của Trung Quốc được sử dụng trong hầu hết các văn bản hành chính, và là ngôn ngữ chuẩn dùng cho người nước ngoài học tiếng Trung.

Cũng giống như ở Việt Nam, bạn có thể cảm nhận rõ sự khác biệt giữa 3 vùng miền, chưa kể giữa các tỉnh liền kề đã có sự riêng biệt về giọng và cách nói chuyện. Khi giao tiếp sẽ phần nào gây khó khăn vì không thể hiểu đối phương đang nói gì. Và việc học tiếng Trung cũng vậy, sự khác biệt giữa giọng nói càng khiến cho việc phát âm tiếng Trung chuẩn trở nên quan trọng trong quá trình học.
Tuy nhiên hiện nay nhờ chính sách thu hẹp khoảng cách văn hóa dân tộc mà chính phủ Trung Quốc đang đẩy mạnh khuyến khích giới trẻ ngày nay sử dụng tiếng phổ thông trong giao tiếp. Vì thế mà hầu như tất cả những người dân địa phương đều có thể sử dụng thông thạo cả hai. Vì thế chỉ cần phát âm tiếng Trung chuẩn là bạn có thể dễ dàng giao tiếp với bất kỳ người Trung Quốc nào mà không cần quá lo lắng về rào cản ngôn ngữ.

Tác hại khi phát âm tiếng Trung không chuẩn

Phát âm chuẩn là cơ sở giúp việc giao tiếp được thuận tiện và dễ dàng hơn. Vì vậy trước khi muốn nghe được tiếng Trung tốt thì bạn phải biết cách phát âm đúng. Một ví dụ đơn giản cho việc bạn phát âm tiếng Trung sai, mặc dù cùng là một từ nhưng khi bạn nói sai thì khi nghe người bản ngữ nói lại từ đó bạn sẽ không thể nào hiểu được. Bởi khi nghe bạn sẽ cảm thấy rất lạ, không thể nhận ra từ đó là từ nào. còn chưa kể trong tiếng Trung còn có rất nhiều từ có cách phát âm giống hệt nhau. Điều này sẽ gây ra những hiểu lầm trong cuộc hội thoại nếu bạn không phát âm tiếng Trung chuẩn.

Phát âm Tiếng Trung không chuẩn ảnh hưởng đến việc nghe

Nếu ngay từ đầu bạn đã không phát âm tiếng Trung chuẩn thì rất dễ kéo theo việc sau này bạn không hiểu được cách phát âm chính xác của từ đó là như thế nào. Điều này cũng dẫn đến việc là khiến cho khả năng nghe của tai bạn không thể nhận biết được âm đó.

Và khi giao tiếp, hiển nhiên bạn sẽ khó để phân biệt và hiểu được những gì mà người đối diện muốn truyền tải. Một ví dụ đơn giản như bạn xem một bộ phim nào đó, mặc dù bạn nghe không hiểu gì nhưng đọc subtitle bạn vẫn có thể hiểu được nghĩa của từ đó là gì. Đây chính là hệ lụy tai hại của việc không thể nhận diện được phát âm tiếng Trung chuẩn của một từ.

Phát âm tiếng Trung không chuẩn tạo ấn tượng không tốt với người đối diện

Khi nói chuyện với người khác, ấn tượng đầu tiên mà người đó chú ý tới bạn chính là giọng nói và cách phát âm của bạn. Trong giao tiếp cuộc sống hàng ngày, không nhất thiết chúng ta phải sử dụng những ngôn từ phức tạp. Ngay cả khi bạn chỉ đạt HSK3 thôi cũng đủ để bạn có thể sử dụng để biểu đạt lời nói của mình. Và thực tế, trong mọi cuộc hội thoại cách phát âm tiếng Trung của bạn sẽ được thể hiện rõ ra ngay cả khi họ không cố để ý vẫn có thể nhận ra. Cứ cho rằng từ vựng cùng ngữ phát của bạn phong phú đi, nhưng nếu phát âm sai lại thêm giọng địa phương nặng trịch thì chắc chắn bạn sẽ bị mất điểm ngay.

Phát âm tiếng Trung sai dễ gây hiểu lầm

Như đã nói thì trong tiếng Trung có rất nhiều từ có cách phát âm giống nhau, nên chỉ cần “sai một ly đi một dặm”. Biết nhiều hiểu rộng nhưng vẫn trở nên vô nghĩa nếu như bạn không thể phát âm chính xác những từ đó. Chưa kể đến việc người đối diện không hiểu bạn đang nói gì, tệ hại hơn là sẽ khiến đối phương hiểu sai nghĩa và dẫn đến những hiểu lầm không đáng có.

Phát âm tiếng Trung sai làm giảm hiệu quả giao tiếp, mất tự tin

Phát âm tiếng Trung sai khiến cho người Trung Quốc cảm thấy tiếng Trung trở nên xa lạ. Và họ phải rất nỗ lực để hiểu được lời nói của bạn. Thậm chí nhiều người còn lười nói chuyện với bạn khi họ phải đoán quá nhiều. Dần dà điều này ảnh hưởng đến tâm lý của bạn, khiến cho bạn trở nên tự ti và ngại giao tiếp. Vấn đề này cũng sẽ ít nhiều ảnh hưởng đến công việc cũng như cuộc sống của bạn.

Lợi ích bạn nhận được khi phát âm tiếng Trung chuẩn

Lợi ích đầu tiên khi bạn phát âm tiếng Trung chuẩn đó là giúp cho các cuộc đối thoại của bạn trở nên dễ dàng và thông thuận hơn. Mặc dù có thể bạn không phát âm chuẩn được 100% nhưng ít nhiều người nghe vẫn hiểu được bạn đang nói về vấn đề gì. Tránh được những nhầm lẫn không đáng có.

Bên cạnh đó, nếu bạn muốn nhanh chóng đạt được skill xem phim không cần sub thì có thể nói phát âm chuẩn chính là mấu chốt quan trọng trong kỹ năng nghe hiểu của bạn. Bởi khi phát âm tiếng Trung chuẩn bạn sẽ nghe dễ dàng hơn trong việc xem và hiểu được các đoạn video, phim ảnh. Còn nếu bạn đã phát âm sai thì chắc chắn để là được điều này sẽ tương đối khó khăn.

Phát âm Tiếng Trung chuẩn tạo cảm giác chuyên nghiệp

Phát âm chuẩn, có giọng điệu nói chuyện hay chắc chắn bạn sẽ tạo được thiện cảm tốt với người đối diện. Điều này không chỉ giúp cho bạn có được sự tự tin mà còn là yếu tố giúp bạn trở nên nổi bật hơn. Đồng thời nếu gặp các đối tác là người Trung thì chắc chắn bạn sẽ được cộng thêm điểm về sự chuyên nghiệp này.

Phát âm chuẩn mấu chốt để phát triển các kỹ năng của một ngôn ngữ mới

Giữa 4 kỹ năng nghe-nói-đọc-viết có một mối quan hệ chặt chẽ và luôn bổ sung cho nhau. bạn không thể chỉ nói mà không nghe, đọc mà không viết. Vì thế để kết hợp nhịp nhàng được cả 4 kỹ năng này, điều đầu tiên bạn phải phát âm chuẩn. Khi bạn phát âm chuẩn rồi bạn mới có thể nghe được chuẩn. Và từ đó mới có thể tiếp cận được những cuộc đối thoại hàng ngày.

Bên cạnh đó, phát âm chuẩn cũng là cách hiệu quả để bạn học từ mới. Vì nếu chỉ dừng lại ở việc chép chính tả để ghi nhớ từ mới thì chắc chắn chưa đến 1 giờ sau bạn đã quên đi từ 60% lượng kiến thức rồi. Mà lại không thể áp dụng được từ vựng đó vào phát triển các kỹ năng khác. Mặt khác, phát âm chuẩn sẽ tạo cho bạn một thói quen và môi trường học chủ động hơn. Đồng thời kết hợp học từ vựng mới bằng cách nghe, viết từ mới thành các câu văn ngắn. Qua đó, học ngôn ngữ sẽ trở nên dễ dàng và vui vẻ hơn.

Phương pháp để học phát âm tiếng Trung chuẩn

Với Hicado, chúng tôi không sẽ không đi đường tắt, nhưng cũng không đi đường vòng chậm trễ. Mà tại đây, chúng tôi sẽ hướng dẫn cho các bạn những mẹo để cải thiện phát âm tiếng Trung của bạn một cách nhanh nhất đồng thời cũng chắc chắn nhất.

Nắm chắc bảng phiên âm (pinyin) Tiếng Trung để phân biệt các âm

Hầu hết trong các quyển giáo trình đều có bảng Pinyin có mô tả chi tiết cách phát âm, đặt lưỡi thế nào cho đúng, đẩy hơi mạnh nhẹ ra sao. Tuy nhiên thì để thực hành theo cho đúng cũng khá khó khăn và khó hiểu. Do đó, để học cách phát âm tiếng Trung đúng, mình khuyên các bạn nên học theo các video trên mạng, có thể là Youtube, facebook,…

Học phát âm tiếng Trung chuẩn bằng cách ghi lại cách phát âm hoặc quay video khẩu âm của bản thân

Khi mới bắt đầu học bạn sẽ cảm thấy hơi ngượng ngùng một chút. Tuy nhiên nếu làm điều này thường xuyên bạn sẽ cảm thấy kỹ năng phát âm của mình được cải thiện thấy rõ.

Khi học, bạn hãy chuẩn bị một cái gương nhỏ sau đó hãy nhìn vào gương để đọc hoặc nhại theo file nghe. Vừa đọc vừa chú ý xem khẩu hình miệng của bản thân khi đọc có giống với trong sách viết không, âm thanh phát ra có chuẩn với người đọc mẫu không. Ví dụ như khi bạn đọc thanh mẫu “ch” mà nhìn vào gương không cong lưỡi, không tạo được độ vang mà lưỡi vẫn thằng như khi đọc “ch” trong tiếng

Việt thì bạn cần phải sửa lại ngay

Chúng ta thường có xu hướng phớt lờ những lỗi sai của bản thân mình và luôn bao biện “thôi, xêm xêm vậy là được rồi”. Đây là một sai lầm rất lớn cần phải sửa ngay nếu bạn muốn học ngoại ngữ cho tốt. Khi học bài hãy dùng điện thoại ghi âm và nghe lại những gì bạn vừa đọc. Sau đó tự soát lỗi và sửa lại cho đúng. Hãy tự trở thành giáo viên của bản thân mình. Đây cũng là cách để bạn nhìn nhận lại những nỗ lực và tiến bộ của mình đấy.

Đọc to, đọc thành tiếng để cải thiện cách phát âm Tiếng Trung

Người Việt thường có thói quen đọc nhẩm bằng mắt. Nhưng nếu bạn học ngoại ngữ mà cũng đọc nhẩm thì rất khó để bạn có thể bật lên nhanh chóng được. Đặc biệt khi học tiếng Trung bạn nên đọc to để tai và miệng của bạn được luyện tập nhiều như mắt của mình. Đừng bỏ lỡ bất kỳ cơ hội nào được thực hình mà hãy tận dụng mọi giác quan của bạn một cách triệt để, để có thể phát triển một cách toàn diện.

Nghe Tiếng Trung trong tiềm thức

Theo như cơ sở khoa học của phương pháp nghe tiếng Trung bằng tiềm thức chính là tận dụng nguyên lý hoạt động của não, tức tranh thủ tác động vô thức trong lúc não không bị chi phối bởi yếu tố bên ngoài, thông qua các phương tiện như âm thanh; từ đó biến việc sử dụng tiếng Trung trở thành phản xạ tự nhiên.

Theo như nghiên cứu khoa học tiềm thức chi phối đến 80% hành động của mỗi người. Nó như một chương trình đã được lập trình sẵn trong đầu để chúng ta có thể làm nhiều việc trong cùng một lúc. Mục tiêu của chúng ta là tìm cách tận dụng phần lớn nguồn sức mạnh tiềm thức để sử dụng nó phục vụ trong việc học tiếng Trung hiệu quả hàng ngày hiệu quả. Theo một vài nghiên cứu khoa học về não, thời điểm tiềm thức “mong manh nhất” để tác động chính là khi não ở trạng thái giữa thức và ngủ. Tức là khoảng thời gian chúng ta đang mơ màng chuẩn bị đi vào giấc ngủ hoặc khi ta mới ngủ dậy, khi đó não không còn bị chi phối bởi suy nghĩ. Đây chính là thời điểm vàng để tiềm thức tiếp nhận thông tin một cách bị động.

Nói chuyện với người bản địa Trung Quốc

Với công nghệ phát triển việc kết nối với người Trung Quốc đã không còn là vấn đề quá khó khăn hiện nay. Đừng ngại giúp đỡ nếu bạn có bạn người Trung. Bởi đây là cơ hội tốt nhất để bạn có thể nâng cao trình độ tiếng Trung của mình miễn phí. Chỉ cần khi nói chuyện với họ, bạn nhờ họ chỉ ra những lỗi phát âm của bạn và nhờ họ sửa cho. Đừng ngại ngần mà hãy thoải mái nói chuyện, đây là cơ hội tốt để bạn rèn luyện phát âm tiếng Trung giúp kỹ năng giao tiếp của mình được cải thiện hơn.

Sử dụng phần ghi âm của Google để kiểm tra

Google dịch hiện nay đã không còn quá xa lạ với các bạn, tuy nhiên nó không chỉ có tác dụng là dịch từ bằng cách gõ từ ra mà nó còn có thể cải thiện cách phát âm của bạn rất tốt đấy. Hãy sử dụng chế độ ghi âm của nó thay vì chỉ dùng phần text, nếu google nghe hiểu thì đồng nghĩa với việc bạn đã phát âm tiếng Trung đúng còn nếu ngược lại hãy luyện tập nhiều hơn nữa nhé!

Hướng dẫn phát âm tiếng Trung qua bảng phiên âm (Pinyin)

Trước tiên, chúng ta cần hiểu phiên âm tiếng Trung (Pinyin) được hiểu là bảng các chữ cái latin biểu thị cho các phát âm của chữ Hán.
Cũng giống cấu trúc ngữ pháp của tiếng Việt, trong tiếng Trung các âm tiết cũng được cấu thành bởi 3 thành phần gồm: vận mẫu, thanh mẫu và thanh điệu (hay còn gọi là nguyên âm, phụ âm, dấu). Đây cũng là phần quan trọng nhất mà những bạn nhập môn cần lưu ý, vì nếu đọc chuẩn Pinyin ngay từ đầu thì việc học giao tiếp hay đọc chữ sau này cũng dễ và chuẩn hơn rất nhiều!

Phát âm tiếng Trung qua thanh mẫu

Về thanh mẫu trong tiếng Trung gồm có 23 thanh mẫu và được chia thành 6 nhóm bao gồm:

Phát âm tiếng Trung qua vận mẫu

Vận mẫu có thể hiểu là chính phụ âm phần vần của một âm tiết, đây cũng là thành phần cơ bản bắt buộc tạo nên một âm tiết. Cũng giống như tiếng Việt, có thể trong một âm tiết thiếu đi thanh mẫu hoặc thanh điệu nhưng tuyệt nhiên không thể thiếu phần vận mẫu. Trong tiếng Trung gồm có 35 vận mẫu được chia thành 3 loại: vận mẫu kép, vận mẫu đơn, vận mẫu âm mũi.

Lưu ý:

“i” khi ở vị trí đầu âm tiết viết thành “y” và khi đứng một mình tự cấu thành 1 âm tiết viết thành “yi”
“u” khi đứng một mình thì viết thành “wu” và khi ở vị trí mở đầu một âm tiết viết thành “w”
“ü” khi viết hoặc đọc sẽ thêm “y” vào đằng trước và bỏ dấu 2 chấm phía trên.
“ü” khi kết hợp với “j”, “q”, “x” thì lược bỏ 2 dấu chấm phía trên “ü”

Các thanh điệu trong tiếng Trung

Trong Tiếng Trung gồm có 4 thanh điệu cơ bản là thanh 1, thanh 2, thanh 3, thanh 4.

Thanh 1: dấu “ ˉ ” : Đọc như các từ không dấu trong tiếng Việt, giọng cao và bình bình, đọc kéo dài âm ra, ví dụ /bā/
Thanh 2: dấu“ ˊ ”: Đọc giống dấu sắc trong tiếng Việt, đọc từ thấp đến cao. VD: /bá/
Thanh 3: dấu “ ˇ ”: Đọc gần giống dấu hỏi trong tiếng Việt và thanh nặng nhưng kéo dài. Đọc từ thấp rồi uốn lên cao vừa, ví dụ /bǎ/
Thanh 4 ghi thành “ ˋ ”: Đọc giống thanh huyền trong tiếng Việt. Đọc từ cao xuống thấp, ví dụ /bà/

Ngoài ra, trong tiếng Trung còn có thêm Thanh nhẹ, không có dấu. Đọc gần giống với thanh 1 tuy nhiên không kéo dài như thanh 1, đọc nhẹ và ngắn ví dụ như bo, ba.

>>> Tham khảo thêm Học tiếng Trung giao tiếp thành thạo trong 3 tháng nếu biết các tips này

Các nguyên tắc phát âm tiếng trung

Phát âm tiếng Trung – nguyên âm đơn

u: Đọc tương tự như chữ u trong tiếng Việt
ü: Đọc tròn môi tương tự như chữ uy.
a: Đọc tương tự như a trong tiếng Việt
e: Đọc giống chữ ơ trong tiếng Việt. Tuy nhiên nếu đứng sau d, t, l, g, k, h thì sẽ đọc là ưa
i: Phát âm như i trong tiếng Việt. Nhưng khi đứng sau z, s, c, ch, zh, sh, r thì đọc là ư
o: Phát âm giống ô trong tiếng Việt

Phát âm tiếng Trung – nguyên âm kép

ai: Đọc tương tự ai trong tiếng Việt
ou: Cuống lưỡi co lại và tròn môi, đọc gần giống chữ âu
ao: Phát âm tương tự ao, nhưng cuối lưỡi cuống lưỡi co lại hơn tạo độ vang hơn ao trong tiếng Việt.
ei: Phát âm tương tự êi
ie: Đọc từng chữ từ i và ê nhưng luyến âm nhanh từ i sang ê, gần giống với yê
ia: Tương tự iê, ia sẽ đọc luyến âm từ i sang a
ua: Đọc nguyên âm “u” trước sau đó nối âm nguyên âm “a”, phát âm gần giống âm “oa” trong tiếng Việt.
uo: Đọc nguyên âm “u” trước, sau đó luyến nguyên âm “o”, đọc gần giống với âm “ua” trong tiếng Việt.
üe: Đọc nguyên âm “ü” trước, sau đó luyến âm ê. Cách phát âm gần giống âm “uê” trong tiếng Việt.
iao: Đọc nguyên âm “i” sau đó luyến nguyên âm kép “ao”. Cách phát âm gần giống âm “eo” trong tiếng Việt.
iou: Tương tự, đọc nguyên âm “i” trước, sau đó luyến sang nguyên âm kép “ou”, đọc gần giống như “yêu”.
uai: Cách phát âm gần giống “oai” trong tiếng Việt, sẽ đọc nguyên âm “u” trước, sau đó luyến sang phát nguyên âm kép “ai”.
uei: Cách phát âm na ná âm “uây” trong tiếng Việt.

Phát âm tiếng Trung – nguyên âm Mũi

Âm mũi là âm được tạo ra từ luồng hơi đi qua mũi. Khi chúng ta đọc các âm mũi, hơi sẽ bị đẩy ra chủ yếu là từ khoang mũi. Do đó mà khi phát âm sẽ có cảm giác bị vang và và tắc trong. Bên cạnh đó hầu hết nguyên âm mũi sẽ đọc theo cách luyến âm, tức đọc âm đầu trước sau đó nối nhanh với các nguyên âm và phụ âm sau.

üan: Cách phát âm gần giống âm “oen”
uen: Cách phát âm gần giống âm “uân”
ang: Cách phát âm gần giống “ang”
eng: Cách phát âm gần giống “âng”
ing: Cách phát âm gần giống “inh”
ong: Cách phát âm na ná “ung”
iong: Cách phát âm giống với âm “ống”
iang: Cách phát âm gần giống “eng”
uang: Cách phát âm gần giống “oang”
ueng: Cách phát âm na ná “uâng”
an: Cách phát âm gần giống “an”
en: Cách phát âm gần giống âm “ân”
in: Cách phát âm gần giống âm “in”
ün: Cách phát âm na ná âm “uyn” trong tiếng Việt.
ian: Cách phát âm gần giống âm “iên”
uan: Cách phát âm gần giống âm “oan”

Phát âm tiếng Trung – nguyên âm Er

Đây là một nguyên âm tương đối đặc biệt vì “er” là một âm tiết riêng không thể ghép với bất kỳ nguyên âm hay phụ âm nào.
Khi phát âm thì “er” giống với chữ ơ trong tiếng Việt, tuy nhiên thì sẽ uốn lưỡi và nuốt hơi vào trong, tạo ra âm cuống họng rất đặc biệt.

Phát âm tiếng Trung – nguyên âm ng

Cách phát âm của nguyên âm “ng” gần giống như chữ “ng” trong tiếng Việt, khác là trong tiếng Trung khi phát âm sẽ sử dụng âm cuống họng nhiều hơn. Cụ thể, cách đọc như sau: gốc lưỡi nâng cao, dính chặt vào ngạc mềm, lưỡi con rủ xuống, không khí từ mũi toát ra.

Cách phát âm phụ âm trong tiếng Trung

b: Đọc giống p
d: Đọc như t
f: Đọc như ph
g: Đọc như c
h: Đọc tương tự h và bật hơi nhẹ
j: Đọc như ch
k: Đọc tương tự kh nhưng bật hơi mạnh hơn
l: Đọc như l
m: Đọc như m
n: Đọc như n
p: Đọc tương tự p nhưng bật hơi mạnh khi đọc
q: Đọc tương tự ch, bật hơi như chữ s
r: Đọc tương tự như r trong tiếng Việt nhưng đầu lưỡi không được rung
t: Đọc như th
w: Đọc như u
x: Đọc như x
z: Đọc tương tự như chữ tr trong tiếng Việt, khi phát âm đầu lưỡi đẩy áp sát chân răng hàm trên, hơi tắc sát và không đưa hơi.
c: Đọc như z ở trên nhưng bật hơi mạnh hơn
s: Cách phát âm gần giống z nhưng đọc nhẹ hơn, không bị tắc sát khi đọc
sh: Khi phát âm uốn lưỡi lên vòm miệng trên, không bịt kín mà sẽ để khoảng trống để hơi ma sát thoát ra ngoài.
zh: Gần giống với z, nhưng khi phát âm sẽ dùng đầu lưỡi bịt tắc hơi lại sau đó hạ lưỡi xuống cho khí thoát ra ngoài.
ch: Cách phát âm gần tương tự zh nhưng bật hơi mạnh hơn.
y: Đọc như i