Bạn có khi nào thắc mắc thuật ngữ là gì và đâu là những thuật ngữ thông dụng trong chuyên ngành dịch thuật? Nếu bạn đang có hứng thú với nghề dịch nhưng lại chưa biết bắt đầu tìm hiểu từ đâu, thì hãy làm quen trước với những thuật ngữ được sử dụng phổ biến trong ngành dịch mà Dịch thuật Apollo giới thiệu trong bài viết ngày hôm nay nhé!
Nội Dung
Thuật ngữ là gì?
Khái niệm của thuật ngữ
Thuật ngữ là những từ chỉ khái niệm khoa học, công nghệ, thường được dùng trong các văn bản khoa học, công nghệ. Số lượng thuật ngữ trong các ngành khác nhau sẽ ở mức không giống nhau.
Đặc điểm của thuật ngữ
- Mỗi thuật ngữ chỉ biểu thị một khái niệm và ngược lại, một khái niệm chỉ được biểu thị bằng một thuật ngữ.
- Thuật ngữ không có tính hình tượng, hay nói cách khác, nó được đưa ra để diễn giải, giải thích ý nghĩa, chứ không mang tính bộc lộ cảm xúc.
- Các thuật ngữ sẽ không bị thay đổi ở các ngôn ngữ khác nhau, tức là thuật ngữ mang tính quốc tế và biểu thị chung cho toàn cầu.
Những thuật ngữ thông dụng trong chuyên ngành dịch thuật
Dịch thuật
Dịch thuật là một hoạt động bao gồm việc luận giải ý nghĩa của một đoạn văn- văn bản nguồn và chuyển sang một ngôn ngữ khác, tạo thành bản dịch chuẩn xác nội dung, đầy đủ ý nghĩa tương đương với văn bản gốc. Dịch thuật chính là kỹ thuật chuyển đổi từ ngôn ngữ này sang ngôn ngữ khác.
Tham khảo: Dịch thuật và phân biệt các loại hình dịch thuật
Biên dịch
Biên dịch là hình thức chuyển ngữ từ ngôn ngữ nguồn (A) sang ngôn ngữ đích (B) theo dạng văn viết. Người thực hiện biên dịch được gọi là biên dịch viên. Quá trình biên dịch diễn ra sẽ có sự hỗ trợ của các công cụ như phần mềm kiểm tra dịch thuật, từ điển, các công cụ tìm kiếm trên internet, ứng dụng chuyển đổi định dạng file,…
Phiên dịch
Phiên dịch là việc diễn giải lời nói của một người sang một ngôn ngữ mới nhằm truyền đạt thông tin cho các bên liên quan. Người thực hiện công việc diễn giải lời nói này được gọi là phiên dịch viên. Quá trình phiên dịch được diễn ra trong khoảng một thời gian ngắn. Phát ngôn của phiên dịch viên sẽ được diễn giải bằng ngôn ngữ đích.
Ngôn ngữ nguồn
Ngôn ngữ nguồn hay còn được gọi là Source language là thuật ngữ dùng để chỉ nguyên văn, văn bản gốc trước khi được dịch.
Ngôn ngữ đích
Ngôn ngữ đích hay còn được gọi là Target language là thuật ngữ dùng để chỉ ngôn ngữ mà việc dịch hướng đến, hoặc là ngôn ngữ sau khi văn bản gốc được dịch ra.
Ví dụ: Khi biên dịch một cuốn sách từ tiếng Anh sang tiếng Việt, ở đây ngôn ngữ nguồn sẽ là tiếng Anh và ngôn ngữ đích mà văn bản hướng tới chính là tiếng Việt.
Song ngữ
Trong dịch thuật, song ngữ là khái niệm được dùng để chỉ việc sử dụng thành thạo hai ngôn ngữ. Trong cuộc sống chúng ta thường biết tới sách song ngữ, phụ đề song ngữ hay học song ngữ. Về bản chất, những cụm từ đó đều chỉ chung hoạt động sử dụng hai ngôn ngữ cùng một lúc. Như sách song ngữ Việt-Anh, phụ đề song ngữ Trung- Việt hay học song ngữ Việt- Nhật, v.v
Đa ngôn ngữ
Đa ngôn ngữ hay đa ngữ thuật là việc sử dụng hai hay nhiều ngoại ngữ bởi một cá nhân hoặc một cộng đồng. Dịch thuật đa ngôn ngữ có thể bao gồm phiên dịch đa ngôn ngữ( chuyển đổi lời nói của người nói sang hai hay nhiều ngôn ngữ khác nhau để phù hợp với đối tượng người nghe), biên dịch đa ngôn ngữ( dịch văn bản, tài liệu từ ngôn ngữ nguồn sang hai hay nhiều ngôn ngữ khác nhau tùy vào yêu cầu và đối tượng dịch hướng đến.
Phương ngữ
Phương ngữ là các biến thể từ vựng, ngữ pháp của ngôn ngữ mẹ đẻ tại một quốc gia. Phương ngữ có thể khác nhau giữa các vùng miền. Để đạt hiệu quả cao nhất, các bản dịch cần được điều chỉnh cho phù hợp với phương ngữ của nhóm đối tượng khán giả mục tiêu.
Bản địa hóa
Bản địa hóa là khái niệm quan trọng trong dịch thuật, đề cập tới quá trình điều chỉnh thông điệp sao cho phù hợp với phong tục tập quán, kinh tế, chính trị, xã hội, văn hóa và tôn giáo của nhóm đối tượng mục tiêu. Hay nói cách khác, bản địa hóa nội dung giúp sản phẩm tới tay người bản địa trở nên quen thuộc và dễ sử dụng hơn.
Xem thêm: Phân biệt dịch vụ dịch thuật và dịch vụ bản địa hóa
Bản dịch
Bản dịch là sản phẩm của việc chuyển đổi ngôn ngữ từ ngôn ngữ nguồn đến ngôn ngữ đích cần dịch thuật.
Dịch thuật chuyên ngành
Dịch thuật chuyên ngành là công việc dịch thuật chuyên sâu về một lĩnh vực chuyên môn, trong mỗi chuyên ngành lại có những thuật ngữ khác nhau. Ví dụ như dịch thuật chuyên ngành y tế sẽ có thuật ngữ chuyên ngành y tế, dịch thuật chuyên ngành xây dựng sẽ có thuật ngữ chuyên ngành xây dựng, v.v. Dịch thuật chuyên ngành được đánh giá là một ngành khó, vì đây không đơn giản là công việc chuyển đổi văn bản giữa các ngôn ngữ mà còn bao hàm cả việc chuyển đổi các yếu tố về chính trị, văn hóa, xã hội.
TIFF( TIF)
TIFF là viết tắt của Tag Image File Format hay Định dạng tệp được gắn thẻ. Đây là tệp đồ họa nén được sử dụng để lưu trữ hình ảnh.
TMX
TMX là viết tắt của Translation Memory eXchange hay Định dạng trao đổi bộ nhớ dịch. Định dạng này được thiết kế để giúp việc trao đổi dữ liệu bộ nhớ dịch dễ dàng hơn giữa các bên cung cấp và công cụ dịch thuật.
XLIFF
XLIFF là viết tắt của XML Localization Interchange File Format hay Định dạng tệp trao đổi bản địa hóa XML và cũng là một đặc điểm kỹ thuật để trao đổi dữ liệu đa ngôn ngữ.
DTP
DTP là viết tắt của Desktop Publishing, là việc thiết kế ra các tài liệu bằng việc sử dụng kỹ năng thiết kế, dàn trang trên một máy tính cá nhân với những công cụ phần mềm khác nhau. Trong dịch thuật, DTP được dùng để chỉ công việc liên quan tới việc điều chỉnh bố cục của sản phẩm dịch sao cho phù hợp với ngôn ngữ của nước sở tại.
Lời kết
Như vậy, Dịch thuật Apollo đã tổng kết xong một số thuật ngữ thông dụng trong chuyên ngành dịch thuật. Hy vọng đây sẽ là một bài viết cung cấp những thông tin hữu ích dành cho những bạn đang muốn tìm hiểu thêm về chuyên ngành này!
Công ty Dịch thuật Apollo là địa chỉ dịch thuật đa ngôn ngữ, đa dịch vụ uy tín, chất lượng tại Hà Nội.
Quý khách hàng hãy liên hệ với chúng tôi qua:
Gmail: dichthuatapollohanoi@gmail.com
Hotline: 0989 586 626
Địa chỉ: Số 343 Nguyễn Trãi-Thanh Xuân-Hà Nội.
